Zauroczenie sprzętem produkowanym przy użyciu najnowocześniejszych materiałów i technologii pozbawia miłośnika wędkowania tej części zadowolenia, jaką dawać musiało własnoręczne wykonanie wędziska, zwłaszcza jeśli okazało się ono skuteczne w łowieniu. Zna to uczucie każdy, kto sam majstruje swoje przynęty sztuczne: muchy, koguty, przerabia gumki albo wyklepuje własne błystki.
Czasy, kiedy takie samodziałki były jeszcze dość powszechnie stosowane, nie są zbyt odległe. Do drugiej wojny światowej były, zwłaszcza na wschodnich kresach Polski, stosowane do łowienia z łodzi, zwane dziergawką, których nie oferował żaden producent, choć w tamtym czasie działało w Polsce kilka firm wytwarzających wędziska. Wędzisko dziergawki, długości około półtora metra, wykonane było z pręta jałowcowego. Jałowiec używany był dlatego, że jego drewno, zwłaszcza odpowiednio spreparowane (okorowany pręt jałowcowy był przez miesiąc moczony w gnojówce, co poprawiać miało właściwości drewna), było wytrzymałe, odporne na pęknięcia i elastyczne. Do zbudowania wędziska potrzebny był jałowiec na szczycie rozwidlony, zaś nieco powyżej uchwytu musiała znajdować się krótko przycięta i odgięta ku tyłowi gałązka („sęczek”). Sznur (dziś powiedzielibyśmy żyłka) nawijany był między szczytowym rozwidleniem a wspomnianym już sęczkiem.
Łowienie polegało na odwijaniu sznura, powolnym z górnych widełek z jednoczesnym pochylaniem wędziska w stronę przynęty i szybkim z sęczka, ponieważ zaczepiona tylko o sęczek żyłka ograniczała możliwość skutecznego zacięcia. Na jeziorach dziergawka umożliwiała penetrowanie głębi. Przy łowieniu w rzece stawała się odmianą przepływanki. Odwijany opisaną wyżej techniką sznur pozwalał na wypuszczanie przynęty daleko z prądem. Wędkarze opisujący dziergawkę podkreślają, że była ona stosowana przede wszystkim do łowienia ryb dużych.
Jerzy Komar
