Złowiłem dziwną rybę. Wygląda jak płotka, ale to chyba inna ryba. Czy możecie sprawdzić, co to za gatunek?
Mateusz Wencel
Gorzów Wielkopolski
Od redakcji.
Ryba przedstawiona na zdjęciu to rzeczywiście płoć, tyle że ma ona wadę ubarwienia, która w języku naukowym nazywa się alampia. W skórze i oczach takiej ryby brakuje guaniny, związku chemicznego, zwanego czasem “rybim srebrem”. Guanina nadaje rybie srebrzysty lub srebrzysto-biały połysk. Alampię stwierdzono nie tylko u płoci, lecz także u świnek, pstrągów, kleni i innych ryb.
Guanina występuje zwykle w postaci mikroskopijnych krystalicznych płytek, które znajdują się w specjalnych komórkach zwanych guanoforami. Szczególnie dużo takich komórek znajduje się pod łuskami.
Ogólnie biorąc guanina pełni dwie funkcje. Po pierwsze odbija światło. Może się to wydawać dziwne, ale pod wodą odbijanie światła sprawia, że ryba staje się mniej widoczna. Łatwo się o tym przekonać zanurzając w wodzie zwykłe lustro. Po drugie guanina współdziała z innymi barwnikami zawartymi w skórze. Dzięki temu powstają jeszcze inne barwy, np. niebieska i zielona.
Ostateczna barwa ryby zależy więc od wielu różnych barwników i ich współdziałania. Nic zatem dziwnego, że oprócz alampii można spotkać także inne wady ubarwienia. Wystarczy brak jednego z barwników lub nawet tylko jego niedobór, a już uwidocznią się zmiany w ubarwieniu ryby. Np. barwnik o nazwie melanina odpowiada za barwy czarną i brunatną. Gdy melaniny jest za dużo, ryby stają się bardzo ciemne. Przyczyną tego może być m.in. głód, zła jakość wody lub uszkodzenie układu nerwowego. Z kolei przy braku lub niedoborze melaniny bardziej widoczne stają się barwniki żółte lub czerwone. Jeśli jednocześnie skóra ryby zawiera dużo guaniny, to nabiera silnego metalicznego połysku. Przykładem tego są akwariowe złote rybki i hodowlane formy złocistych jazi (zwanych orfami). W naturze takie ryby najczęściej szybko giną, bo wyróżniają się w otoczeniu i łatwiej padają ofiarą drapieżników. Najbardziej drastycznym upośledzeniem jest zupełny brak barwników. Takie ryby są białe, a ich oczy stają się czerwone od prześwitującej krwi.
(wbo)
