Płaskie
Spławiki płaskie, czyli żagielki (zwane też w zależności od modelu, listkami, dyskami, parasolkami i toporami) są przeznaczone wyłącznie do metody zestawu skróconego. Łowi się nimi w rzekach ze średnim lub dużym uciągiem. Mają wyporność od 3 g (mały uciąg) nawet do 30 g (bardzo duży uciąg). Wykazują dużą stabilność w nurcie, prócz tego ich antenka zawsze stoi pionowo w stosunku do lustra wody, co ułatwia obserwację toru spływania zestawu oraz brań ryb. Podczas prowadzenia zestawu można je silnie przytrzymywać w jednym miejscu, bez obawy, że się przy tym przechylą lub zostaną wypchnięte nad powierzchnię wody, jak to się zdarza w przypadku spławików tradycyjnych.
Żagielki mają płaski, opływowy korpus oraz metalowy długi kil zamontowany prosto lub pod niewielkim kątem. Jest to wspólna cecha wszystkich spławików płaskich. Różni je sposób łączenia z żyłką. W niektórych modelach służy do tego oczko umieszczone na górze korpusu. Parasolka ma dwa oczka zamontowanie pod korpusem. W dyskach kil przebiega skośnie przez cały korpus i jeszcze z niego trochę wystaje. Na jego końcu wklejone jest oczko z nierdzewnego drutu. Najlepszy model, z jakim się dotychczas spotkałem, zamiast oczek ma plastykową rurkę przeprowadzoną wewnątrz korpusu od strony ściętego boku, która na dole zbiega się z kilem. To dobre rozwiązanie techniczne, bo zdarza się, że przy zacięciu ryby oczka się wyrywają. Na dole korpusu rurka zbiega się z kilem, który jest zamocowany prawie pod kątem prostym. Dlatego ten żagielek nie bije na boki i można go puszczać z prądem niemal bez szkody dla sygnalizacji brań. Inne płaskie spławiki się wtedy przechylają i skaczą na wodzie.
Wysmukłe
Do połowu w kanałach i rzekach o słabym uciągu oraz w wodach stojących przeznaczone są spławiki o wydłużonym korpusie, cienkiej antence i długim kilu. Modeli o wyporności od 0,2 do 3 g używa się przede wszystkim do metody zestawu skróconego i pełnego; większe mają zastosowanie także w metodzie bolońskiej. Podobne w kształcie spławiki, ale z korpusem na dole pogrubionym, są przeznaczone do łowienia podczas wiatru. Pewnie trzymają się na fali, ponieważ środek ciężkości mają nisko.
Wysmukły kształt tych spławików sprawia, że są bardzo czułe, doskonale pokazują zwłaszcza brania wystawiające. Wpływ na to mają także ich cienkie antenki, niekiedy z namalowanymi dwoma paskami, aby można było je wyważyć do pogranicza kolorów i uzyskać w ten sposób superprecyzyjne ustawienie zestawu. Jednak wtedy przez cały czas łowienia trzeba zakładać na haczyk przynęty jednakowej wielkości. Dlatego wyważenie spławika tylko do podstawy antenki jest wygodniejsze, ale wtedy oczko, przez które przeciągamy żyłkę, musi być umieszczone na samej górze korpusu, tuż pod antenką. W przeciwnym razie wszelkie podnoszenia i podciągnięcia przynęty, co ma wabić ryby, będą nieprecyzyjne i mało skuteczne.
Długie kile są potrzebne z dwóch powodów. Po pierwsze stabilizują spławik w wodzie, po drugie powodują, że podczas wysuwania wędziska zestaw się nie plącze. Kile są robione przeważnie z nierdzewnego drutu. Coraz częściej spotyka się też kile węglowe lub z włókna szklanego. Są elastyczne i podczas wędkowania się nie odkształcają. Żyłkę mocuje się i blokuje dwoma – trzema rurkami igelitowymi.
Wagglery
W metodzie odległościowej od lat królują wagglery, z korpusem lub bez. Ich wyporność mieści się w granicach od 1 do 30 g. Do żyłki mocowane są jednopunktowo, ale można to zrobić dwojako: na stałe lub przelotowo.
Waggler mocowany na stałe jest szczególnie skuteczny wtedy, gdy łowimy w płytkiej wodzie (do 3 metrów) i niedużej odległości. Doczepia się go do żyłki albo poprzez specjalną agrafkę, albo bezpośrednio, wtedy musi być po obu stronach zablokowany śrucinami. Ten pierwszy sposób jest lepszy, bo nie niszczy żyłki i w ciągu kilku sekund spławik można wymienić. Na głębszych łowiskach lub gdy wędkujemy z dużej odległości, waggler mocuje się przelotowo za pomocą krętlika z agrafką. Podczas łowienia spławik opiera się na koraliku i stoperze sznurkowym, który wyznacza grunt.
Produkuje się wagglery z dociążeniem wewnętrznym i bez dociążenia. Te pierwsze są obecnie bardziej popularne, bo taki spławik jest ciężki i można nim dalej rzucić. Dociążenie wewnętrzne może być wbudowane w korpus na stałe lub wkręcane. Do wędkowania z daleka stosuje się wagglery, w których większość obciążenia skupiona jest w korpusie. Na bliskie odległości lub głębokie łowiska lepsze są wagglery bez dociążenia.
Antenki wagglerów zrobione są przeważnie z pawich piór, tworzywa sztucznego lub, już rzadziej, z tonkinu i pałki wodnej. Do łowienia z bliższych odległości przeznaczone są spławiki, których antenki mają wklejoną cienką końcówkę. Są bardzo czułe, bo do ich zatopienia potrzeba niewielkiej siły. Podczas łowienia z dużej odległości używa się wagglerów z grubą antenką, bo są dobrze widoczne, ale mniej czułe. Jednak na to jest sposób: Na antenkę nakłada się plastykową nasadkę z nacięciem lub dziurkami, przez które wlewa się woda, powodując, że spławik traci nieomal całkowicie wyporność, więc ryba nie wyczuwa jego ciężaru.
Powierzchniowe
Najmniejsze spławiki są przeznaczone głównie do metody pełnego zestawu (tzw. bata). Łowi się nimi nie dalej niż 10 metrów od brzegu. Muszą być krótkie, bo przynęta jest zawieszona przeważnie tuż pod powierzchnią wody. Służą najczęściej do połowu uklei, wzdręg, małych płoci oraz innych drobnych ryb.
Ich wyporność mieści się w granicach 0,1 – 0,6 grama. Na wodzie stojącej używa się spławików z korpusem w kształcie ołówka, na płynącej ołówków lub zwartych beczułek. Te drugie są nieocenione podczas przytrzymywania zestawu w nurcie. Mają co najwyżej kilkucentymetrowy kil: krótszy w spławikach podłużnych, nieco dłuższy w beczułkach (dla stabilności). Długi kil mógłby straszyć ryby, poza tym byłby niewygodny przy szybkościowym łowieniu. Żyłka przebiega przez oczko umieszczone u góry korpusu, a na kilu jest blokowana jednym lub dwoma igelitami. Spławiki powierzchniowe mają antenkę krótką i bardzo cienką, żeby pokazywały nawet najdelikatniejsze brania.
Bolońskie
Typowy spławik do metody bolońskiej ma kształt odwróconej kropli. Przy podstawie antenki górnej ich korpus bywa spiczasty lub zaokrąglony. Pierwsze są przeznaczone na wody z większym uciągiem, drugie na mały uciąg lub wodę stojącą. Spławik do bolonki wyróżnia też bardzo gruba antenka oraz kil przeważnie z włókna węglowego. Ich wyporność wynosi od 2 do 10 g.
Im dalej zamierza się łowić, tym antenka powinna być grubsza, żeby ją było lepiej widać. Jednak pełna i gruba antenka obniża czułość spławika. Na szczęście coraz częściej można spotkać spławiki z antenką wymienną wykonaną z plastykowej rurki. Ma ona same zalety. Spławik jest z daleka doskonale widoczny, zyskuje na czułości, bo przez nacięcia do rurki wlewa się woda, więc na wyporność wpływ mają tylko jej ścianki. Można też zmieniać kolor antenki w zależności od tła i pogody.
W dobrych spławikach bolońskich kil jest zrobiony z włókna węglowego. Dzięki temu podczas zarzucania lżejszych zestawów spławik nie bije na boki (zdarza się to przy kilu metalowym), rzuty są dłuższe, a mimo to precyzyjne.
Bombki
Spławików o kształcie kulistym, zwanych bombkami, używa się na wodach płynących. Są niezastąpione w przepływance klasycznej, kiedy zestaw prowadzi się swobodnie z prądem rzeki, oraz w przepływance z lekkim przytrzymywaniem. Najczęściej stosuje się je w zestawie skróconym i pełnym. Ich niemal okrągły korpus powoduje, iż podczas przytrzymywania nie wykładają się na boki ani nie wypływają na powierzchnię wody. Jednakże nurt je mocno przechyla, co utrudnia rozpoznawanie brań.
Poszczególne modele spławików kulistych różnią się nieznacznie, zależy to od producenta. Na przykład niektóre mają wklejone w korpus uszko do przeprowadzenia żyłki, w innych zamiast uszka jest plastykowa rurka. Antenki dolne (kile) są długie, najczęściej wykonane z metalu, czasem z włókna węglowego. Żyłkę owija się kilkakrotnie wokół kila i blokuje dwoma lub trzema igelitami. Spławik należy wyważać tak, by cały korpus schował się pod wodą, a nad powierzchnię wystawała tylko antenka (dla lepszej widoczności nie powinna być zbyt cienka).
Producenci oferują bombki o wyporności od 1 do 20 gramów. Takich jednak, które mają powyżej 8 g używa się rzadko, gdyż od kilku lat stopniowo wypierają je żagielki, znacznie lepiej sprawujące się w szybkim nurcie.
Rafał Bielewicz
