czwartek, 10 października, 2024

KLEŃ

Ryby żyjące w górnym i środkowym biegu rzek mają tam niezbyt dużo pokarmu. Ten istotny dla życia problem rozwiązują różnie. Niektóre zjadają tylko jeden rodzaj pokarmu i dzięki temu maksymalnie wykorzystują jego zasoby. Przykładem takiej ryby jest świnka, która żywi się głównie glonami. Inne stosują odmienną strategię i zjadają co się tylko da. Tak zachowuje się kleń.

Podstawowym składnikiem pokarmu kleni, niezależnie od ich wieku, są rośliny. Zwłaszcza, co oczywiste,  wiosną i latem. Z roślin wodnych największe znaczenie mają glony porastające dno i przedmioty zanurzone w wodzie. Być może jednak część z glonów i innych roślin wodnych zjadana jest przy okazji chwytania żyjących w nich zwierząt. W przewodzie pokarmowym kleni znaleźć również można fragmenty roślin lądowych, np. liście, nasiona i owoce. Że nasiona i owoce, to nie dziwi. Natomiast obecność w jego pokarmie trudnych do strawienia liści drzew i krzewów jest zaskakująca. Zapewne spływające z prądem wody liście kleń bierze za owady i zjada je przez pomyłkę.

Drugi ważny składnik pokarmu kleni, również bez względu na wiek, stanowią zwierzęta bezkręgowe. Owady i ich larwy występują już w pokarmie narybku kleni długości 20 mm. Wśród owadów wodnych dominują ochotkowate, wioślaki (wodne pluskwiaki), jętki, widelnice i chruściki. Liczba kleni odżywiających się owadami maleje z ich wiekiem. Klenie zjadają również skąposzczety, ślimaki i raki, nic sobie nie robiąc z ich pancerza.

Po trzech latach życia klenie zaczynają zjadać ryby. Najczęściej są to strzeble potokowe, kiełbie, ślizy i świnki, rzadziej ukleje, płocie, krąpie, leszcze, jazgarze, jazie, jelce, certy, miętusy i głowacze. Kleń pożera również swoich pobratymców. W badaniach przeprowadzonych na rybach drapieżnych z Wisły wykazywał on największy stopień kanibalizmu. Młode klenie stanowiły 4,5% zjedzonych ryb.

Kleń żywi się rybami głównie zimą. Ale i latem je atakuje, jednak ich udział w pokarmie jest wtedy mniejszy, a często może ich nie być wcale. Latem szczególnie chętnie zajada się strzeblami potokowymi, gdy te gromadzą się na tarliskach, stają się przez to łatwiejszą zdobyczą.

Długość zjadanych ryb jest niewielka, nie przekraczają one 15 cm i stanowią nie więcej niż 25% długości klenia.

Kleń nie jest w pełni przystosowany do drapieżnego trybu życia. Ma niezbyt głęboko wcięty bezzębny otwór gębowy, któremu brak specjalnego zatrzasku, jakim dysponuje boleń. Również dalsza część przewodu pokarmowego klenia nie spełnia wymagań potrzebnych do trawienia ryb. Stwierdzano przypadki zaczopowania jelita przez niestrawione ości. Spowodowane jest to tym, że ich soki trawienne, które mają wyłącznie odczyn zasadowy (brak żołądka – cecha całej rodziny ryb karpiowatych), nie są w stanie rozpuścić tkanki kostnej.

Drapieżnictwo kleni nie kończy się wyłącznie na rybach. Grupa ichtiologów, która badała klenie w dorzeczu Łyny, bardzo często w ich przewodach pokarmowych znajdowała żaby i minogi.

Klenie żerują tak samo intensywnie prawie przez cały rok, również zimą. Krótka przerwa może wystąpić jedynie podczas szczególnie silnych mrozów. Klenie należą do ryb bardzo ruchliwych i żwawych, a wędkarze znają ich ostrożność, ale jednocześnie żarłoczność. Dlatego ciekawe jest, że badacze stwierdzali duży odsetek osobników z pustym przewodem pokarmowym. Najwięcej takich było wśród kleni 6-, 9- i 10-letnich, a najmniej wśród 3-letnich. Być może spowodowane jest to tym, że starszym, bardziej rybożernym kleniom trudniej zdobyć pokarm.

Kleń jest więc gatunkiem wszystkożernym, którego pokarm jest bardzo urozmaicony. Zjada prawie wszystko, co oferuje mu rzeka. Zapewne dzięki temu właśnie tworzy w nich bardzo liczne populacje. Czasem nawet jest gatunkiem dominującym, tak pod względem masy, jak i liczebności.

Waldemar Borys

Poprzedni artykuł
Następny artykuł

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

- Advertisment -

Most Popular

Recent Comments